Οστεοπορωτική ονομάζεται η κύφωση η οποία προκύπτει σαν αποτέλεσμα ενός οστεοπορωτικού κατάγματος. Η οστεοπόρωση είναι μια μεταβολική πάθηση των οστών, κατά την οποία παρατηρείται απώλεια της οστικής πυκνότητας και προοδευτική μείωση της αντοχής των οστών. Επιφέρει αραίωση των οστικών δοκίδων, κάτι που ελαττώνει τις μηχανικές ιδιότητες του σπονδυλικού σώματος. Συνήθως εμφανίζεται σε γυναίκες μετά το 50ο έτος και ειδικότερα μετά την εμμηνόπαυση.
Η απώλεια της οστικής πυκνότητας, οδηγεί βαθμιαία σε «καθίζηση» του σπονδυλικού σώματος. Η καθίζηση του σπονδύλου συμβαίνει περισσότερο στο πρόσθιο τμήμα του σπονδυλικού σώματος και αυτός είναι ο λόγος που τα οστεοπορωτικά κατάγματα εμφανίζουν εικόνα σφηνοειδούς παραμόρφωσης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την σημαντική αύξηση της κυφωτικής γωνίας. Σε πολλές περιπτώσεις πάντως η κύφωση ήδη προϋπάρχει, αλλά μετά το οστεοπορωτικό κάταγμα επιδεινώνεται δραματικά.
Όσον αφορά την συμπτωματολογία της οστεοπορωτικής κύφωσης, οι ασθενείς παραπονιούνται για οξύ αιφνίδιο πόνο στην σπονδυλική στήλη, που μπορεί να συνοδεύεται και από ακουστό «κρακ». Ο πόνος φαίνεται να επιδεινώνεται με την ορθοστασία ή το παρατεταμένο κάθισμα και ανακουφίζεται κατά την ανάπαυση. Στα οστεοπορωτικά κατάγματα της σπονδυλικής στήλης, λόγω της καθίζησης του σπονδυλικού σώματος παρατηρείται απώλεια του ύψους του ασθενούς. Ένα οστεοπορωτικό κάταγμα μπορεί να προκύψει από πτώση του ασθενούς, αλλά κάποιες φορές μπορεί να γίνει ακόμα και από μια απότομη κίνηση ή ένα βήξιμο ή φτέρνισμα.
Η πιο αξιόπιστη διάγνωση για την οστεοπόρωση γίνεται με την μέθοδο DEXA (Dual –Energy X-ray Absorptiometry). Με την συγκεκριμένη εξέταση παρουσιάζεται και το μέγεθος της οστεοπόρωσης (οστεοπενία ή οστεοπόρωση). Η διάγνωση της οστεοπορωτικής κύφωσης γίνεται εύκολα με μια απλή ακτινογραφία, κατά την οποία παρατηρείται η καθίζηση του σπονδύλου που έχει υποστεί το οστεοπορωτικό κάταγμα.
Αντιμετώπιση
Η θεραπεία της οστεοπορωτικής κύφωσης μπορεί να είναι συντηρητική ή χειρουργική, ανάλογα με τα συμπτώματα, την κλινική εικόνα και την ηλικία του ασθενούς. Πρέπει να τονιστεί πως δεν χρειάζονται όλα τα οστεοπορωτικά κατάγματα κάποια ειδική θεραπεία. Κάποια από αυτά είναι αυτοϊάσιμα και μετά από ένα σύντομο διάστημα 6-8 εβδομάδων, με αναλγητική φαρμακευτική αγωγή, μπορεί να παραμείνουν ασυμπτωματικά. Σημαντικό επίσης είναι, αν με την μέθοδο DEXA διαγνωστεί οστεοπόρωση, να ακολουθηθεί ειδική φαρμακευτική αγωγή για την επιβράδυνση του ρυθμού απώλειας οστικής μάζας και την όποια βελτίωση της οστικής πυκνότητας μπορεί να επιτευχθεί. Τα πιο διαδεδομένα είναι τα διφωσφονικά (Boniva, Actonel), η καλσιτονίνη σολομού (Miacalcic), τα οιστρογόνα και η παραθορμόνη (Forsteo, Preotact). Στην θεραπεία της οστεοπόρωσης βοηθά και η εμπλουτισμένη με ασβέστιο και βιταμίνη D διατροφή.
Η χρήση ενός σωστού κηδεμόνα υποστήριξης φαίνεται να ανακουφίζει από τα συμπτώματα σε περιπτώσεις με μέτριο πόνο, όμως ο κηδεμόνας δεν μπορεί να διορθώσει την καθίζηση που έχει υποστεί το σπονδυλικό σώμα. Συντελεί πάντως στην αποφυγή επιδείνωσης της κυφωτικής γωνίας, μέσω της πρόκλησης επόμενου οστεοπορωτικού κατάγματος, εξαιτίας της αυξημένης μηχανικής φόρτισης των υποκείμενων και υπερκείμενων σπονδύλων, ενώ μειώνει και τον μυϊκό σπασμό. Εφόσον ο κηδεμόνας είναι ανεκτός από τον ασθενή και ανακουφίζει από τα συμπτώματα, μπορεί να εφαρμόζεται καθημερινά τις ώρες που ο ασθενής δεν είναι ξαπλωμένος. Η χρήση του κηδεμόνα πρέπει να γίνεται παράλληλα με ένα προσαρμοσμένο πρόγραμμα ασκήσεων για την διατήρηση της μυϊκής ισχύος του ασθενούς.
Σε περιπτώσεις πολύ έντονου πόνου ή σε περιπτώσεις αποτυχίας περιορισμού των συμπτωμάτων από την συντηρητική θεραπεία, μπορεί να συσταθεί χειρουργική αντιμετώπιση της οστεοπορωτικής κύφωσης. Εφαρμόζονται κατά βάση μικροεπεμβατικές τεχνικές, όπως η σπονδυλοπλαστική (vertebroplasty) και η κυφοπλαστική (kyphoplasty). Και οι δύο τεχνικές περιλαμβάνουν έγχυση τσιμέντου στο σπογγώδες τμήμα του σπονδύλου, με την διαφορά ότι κατά την κυφοπλαστική τοποθετείται ένα ειδικό μπαλονάκι (balloon kyphoplasty) το οποίο έχει την ικανότητα πριν την έγχυση του τσιμέντου να ανοίξει τις επιφάνειες του σπονδύλου που έχει υποστεί καθίζηση, ώστε να βελτιωθεί το ύψος του σπονδυλικού σώματος. Η συγκεκριμένη τεχνική μπορεί να εκτελεστεί μόνο σε πρόσφατα κατάγματα, οπού υπάρχει ακόμα η δυνατότητα κίνησης των οστικών τεμαχίων.
Τα αποτελέσματα της χειρουργικής θεραπείας είναι σε γενικές γραμμές ενθαρρυντικά και στις περισσότερες περιπτώσεις επέρχεται ανακούφιση από τους πόνους και σημαντική διόρθωση της κυφωτικής γωνίας. Παρόλαυτα υπάρχουν έρευνες που δεν έχουν τόσο καλά αποτελέσματα, ο κίνδυνος επιπλοκών είναι σημαντικός, οπότε υπάρχει μια σχετική διχογνωμία. Υπολογίζεται πάντως πως μόνο το 10% των οστεοπορωτικών καταγμάτων απαιτούν χειρουργική θεραπεία.
Ο ρόλος της άσκησης στην θεραπεία της οστεοπορωτικής κύφωσης είναι εξίσου σημαντικός. Καταρχήν, στοχεύει στην διατήρηση της μυϊκής ισχύος και της ελαστικότητας της σπονδυλικής στήλης. Είναι βασικό ο ασθενής να εκπαιδευτεί ώστε να διατηρεί μια όσο το δυνατόν σωστή στάση κατά την καθημερινότητα, αποφεύγοντας την κυφωτική στάση που επιφέρει μεγαλύτερη φόρτιση στους σπονδύλους και αυξάνει την πιθανότητα νέου κατάγματος.
Επειδή τα οστεοπορωτικά κατάγματα αρκετά συχνά αναφέρονται σε άτομα της τρίτης ηλικίας, βασικό κομμάτι των ασκήσεων για την οστεοπορωτική κύφωση είναι η εκπαίδευση της ιδιοδεκτικότητας και της ισορροπίας, ώστε να αποφευχθούν πιθανές πτώσεις που θα προκαλέσουν νέο κάταγμα. Φυσικά, το πρόγραμμα των ασκήσεων προσαρμόζεται στο επίπεδο φυσικής δραστηριότητας και στις ανάγκες του ασθενούς. Τέλος, πολύ σημαντικός είναι ο ρόλος της άσκησης γενικότερα και για την πρόληψη της οστεοπόρωσης, καθώς έρευνες έχουν δείξει ότι η αερόβια άσκηση συντελεί στην ελάττωση της απώλειας της οστικής πυκνότητας.
Η Schroth Scoliosis & Spine Clinic είναι ένα εξειδικευμένο κέντρο αντιμετώπισης των παθήσεων της σπονδυλικής στήλης, στο οποίο θα γίνει η διάγνωση της κύφωσης, η μέτρηση της γωνίας ακτινολογικά, λεπτομερής κλινικός έλεγχος και θα σας προταθεί η κατάλληλη θεραπευτική αντιμετώπιση για την περίπτωση σας. Το πρόγραμμα των Ειδικών Ασκήσεων για την Κύφωση είναι εξατομικευμένο, ανάλογα με τις ανάγκες, την ηλικία και τις δυνατότητες του κάθε ατόμου, οπότε μπορούν να ωφεληθούν άτομα όλων των ηλικιών. Στην Schroth Scoliosis & Spine Clinic εξασφαλίζετε επίσης την κατάλληλη παρακολούθηση της προόδου της θεραπείας σας, με μια σειρά κλινικών μετρήσεων που πραγματοποιούνται ανά τακτά διαστήματα, έτσι ώστε να γνωρίζετε την αποτελεσματικότητα της αντιμετώπισης για την κύφωση. Οι συνεδρίες πραγματποιούνται ατομικά ή σε μικρά γκρουπ, πάντα υπό την επίβλεψη του Εξειδικευμένου Φυσικοθεραπευτή.
Βιβλιογραφία:
- Οστεοπόρωση της θωρακο-οσφυϊκής και οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. https://www.eurospine.org/f31000621.html
- SRS website https://www.srs.org/patient_and_family/the_aging_spine/osteoporosis_and_compression_fractures.htm
- Sinaki M, Exercise for patients with osteoporosis: management of vertebral compression fractures and trunk strengthening for fall prevention. PM R. 2012 Nov;4(11):882-8.
- Longo UG, Loppini M, Denaro L, Maffulli N, Denaro V. Conservative management of patients with an osteoporotic vertebral fracture: a review of the literature. J Bone Joint Surg Br. 2012 Feb;94(2):152-7
- Bonaiuti D, Shea B, Iovine R, Negrini S, Robinson V, Kemper HC, Wells G, Tugwell P, Cranney A. Exercise for preventing and treating osteoporosis in postmenopausal women. Cochrane Database Syst Rev. 2002;(3):CD000333
- Papanastassiou ID, Filis A, Gerochristou MA, Vrionis FD. Controversial issues in kyphoplasty and vertebroplasty in osteoporotic vertebral fractures. Biomed Res Int. 2014;2014:934206. doi: 10.1155/2014/934206. Epub 2014 Mar 4