Σε μικρές σκολιώσεις (10-20 μοίρες ), η αναλογία εμφάνισης στα αγόρια και στα κορίτσια είναι παρόμοια, όμως σε μεγαλύτερες σκολιώσεις (>30 μοίρες) η συχνότητα εμφάνισης στα κορίτσια είναι περίπου 8 φορές περισσότερη, κάτι που υποδηλώνει πως η Εφηβική Ιδιοπαθής Σκολίωση είναι περισσότερο πιθανό να επιδεινωθεί στα κορίτσια. Σε γενικές γραμμές, οι έφηβοι δεν αντιμετωπίζουν πόνους εξαιτίας της σκολίωσης, ακόμα κι αν πρόκειται για μεγάλες σκολιώσεις άνω των 45-50 μοιρών . Υπάρχουν κάποιες έρευνες πάντως που επισημαίνουν πως την τελευταία δεκαετία ολοένα και περισσότεροι έφηβοι αισθάνονται κάποιας μορφής πόνου εξαιτίας της σκολίωσης τους.
Αντιμετώπιση
Η αντιμετώπιση της σκολίωσης μπορεί να είναι συντηρητική ή χειρουργική. Η συντηρητική θεραπεία περιλαμβάνει την απλή παρακολούθηση του κυρτώματος ανά τακτά διαστήματα, τις ειδικές ασκήσεις για την σκολίωση (PSSE) και την εφαρμογή ενός κηδεμόνα.
Η απόφαση για την κατάλληλη θεραπεία της σκολίωσης βασίζεται στην σοβαρότητα της πάθησης καθώς και στην πιθανότητα επιδείνωσης της, η οποία προσδιορίζεται από αρκετούς προγνωστικούς παράγοντες που πρέπει πάντα να συνυπολογίζονται για να αποφεύγεται η επιβολή άσκοπης θεραπείας στο παιδί, που ενδέχεται να προκαλέσει σοβαρά ψυχολογικά και κοινωνικά προβλήματα. Οι προγνωστικοί παράγοντες είναι η ηλικία, το φύλο, η ηλικία εμφάνισης της σκολίωσης, η εξέλιξη της σκολίωσης από την διάγνωση της και έπειτα, το οικογενειακό ιστορικό, το στάδιο της οστικής ανάπτυξης (Risser sign), η πρώτη περίοδος στα κορίτσια (menarche), ο τύπος της σκολίωσης, η γωνία της σκολίωσης (γωνία Cobb), η γωνία της στροφής των σπονδύλων (Angle Trunk Rotation-ATR), η ελαστικότητα της σπονδυλικής στήλης και η μείωση της φυσιολογικής κύφωσης στον θώρακα.
Συνεπώς, η επιλογή της καταλληλότερης θεραπείας για την σκολίωση είναι μια δύσκολη απόφαση και πρέπει να λαμβάνεται πάντα σε επιστημονικά τεκμηριωμένη βάση, με γνώμονα την ψυχική και σωματική υγεία του παιδιού και όχι για να εξυπηρετηθούν ιδιωτικά συμφέροντα.
Μικρές σκολιώσεις (10– 25 μοίρες)
Σε μεγάλο ποσοστό των περιπτώσεων η θεραπεία συνίσταται μόνο από την τακτική παρακολούθηση του κυρτώματος ανά 3 ή 6 μήνες συνήθως, ανάλογα με το στάδιο της οστικής ανάπτυξης. Όμως, πάντα στην επιλογή της σωστής θεραπείας πρέπει να συνυπολογίζονται και οι προγνωστικοί παράγοντες που προσδιορίζουν το ρίσκο επιδείνωσης της σκολίωσης. Έτσι, όταν το παιδί βρίσκεται σε ένα πρώιμο στάδιο ανάπτυξης (Risser 0 ή 1) και συνυπάρχουν προδιαθεσιακοί παράγοντες, όπως απουσία έμμηνους ρήσεως στα κορίτσια, οικογενειακό ιστορικό, σημαντική στροφή της σπονδυλικής στήλης κ.α., τότε το παιδί πρέπει να ξεκινήσει ένα πρόγραμμα ειδικών ασκήσεων για την σκολίωση (PSSE), με στόχο να επιβραδύνει την πιθανή εξέλιξη της σκολίωσης. Το πρόγραμμα των ασκήσεων δεν θα είναι της ίδιας έντασης και συχνότητας με ένα πρόγραμμα ασκήσεων για ένα παιδί με μεγαλύτερη σκολίωση. Η εξέλιξη της σκολίωσης θα πρέπει να παρακολουθείται πάλι τακτικά ανά 3 ή 6 μήνες και ανάλογα να προσαρμόζεται το θεραπευτικό πρωτόκολλο. Σε αυτές τις μικρές σκολιώσεις (10-25 μοίρες) σπανίως θα χρειαστεί να εφαρμοστεί κηδεμόνας.
Θα πρέπει εδώ να τονιστεί πως ένα μεγάλο ποσοστό αυτών των σκολιώσεων δεν θα μεγαλώσει έτσι κι αλλιώς, οπότε πρέπει να αποφευχθεί το ενδεχόμενο άσκοπης θεραπείας (overtreatment) για το παιδί. Ακόμα και να μεγαλώσει όμως η σκολίωση, το παιδί δεν θα πρέπει να υποβληθεί σε μία πρόωρη εντατική θεραπεία, γιατί η θεραπεία (ειδικότερα με τον κηδεμόνα) εξαντλεί τις αντοχές του παιδιού και όταν θα χρειάζεται πραγματικά να φοράει τον κηδεμόνα, στο στάδιο της μέγιστης ανάπτυξης του (growth spurt), δεν θα το κάνει με την ίδια θέληση και αυτό θα έχει αρνητικές συνέπειες στην τελική έκβαση της θεραπεία της σκολίωσης.
Από την άλλη μεριά, όταν υπάρχουν προδιαθεσιακοί παράγοντες για να μεγαλώσει η σκολίωση, κρίνεται απαραίτητο να γίνει η μικρότερη δυνατή θεραπευτική παρέμβαση, ως επί το πλείστον με ένα ειδικό πρόγραμμα ασκήσεων, ώστε να μην περιμένουμε απλώς την σκολίωση να μεγαλώσει, αλλά να κάνουμε κάτι για να παρεμποδίσουμε την εξέλιξη της. Είναι σημαντικό λοιπόν να επιλεγεί η κατάλληλη θεραπεία για την σκολίωση και να γίνει την κατάλληλη χρονική στιγμή, για να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Αποτελέσματα θεραπείας της σκολίωσης μόνο με ασκήσεις με την μέθοδο Schroth (χωρίς κηδεμόνα):
Μεσαίες σκολιώσεις (25–40 μοίρες)
Σε αυτή την κατηγορία σκολιώσεων, η επιλογή της κατάλληλης θεραπείας βασίζεται κατά βάση στο στάδιο της οστικής ανάπτυξης του παιδιού (Risser sign). Αν το στάδιο οστικής ανάπτυξης είναι Risser 0 – 3, τότε θα πρέπει σίγουρα να εφαρμοστεί κηδεμόνας, καθώς υπάρχει σημαντική πιθανότητα επιδείνωσης της σκολίωσης. Το ωράριο εφαρμογής του κηδεμόνα μπορεί να είναι από 16-22 ώρες την ημέρα, ανάλογα με την βαρύτητα της πάθησης και το στάδιο ανάπτυξης.
Σύμφωνα με τις διεθνείς επιστημονικές κοινότητες SOSORT και SRS η εφαρμογή του κηδεμόνα πάντα θα πρέπει να συνοδεύεται από ένα ειδικό πρόγραμμα ασκήσεων για την σκολίωση (PSSE).
Αν το στάδιο οστικής ανάπτυξης είναι Risser 4 -5, τότε συνεκτιμώνται οι προγνωστικοί παράγοντες για την εξέλιξη της σκολίωσης και μόνο επιλεκτικά σε πολύ λίγες περιπτώσεις πρέπει να εφαρμόζεται κηδεμόνας. Σε αυτές τις περιπτώσεις συνήθως εφαρμόζεται μόνο ένα ειδικό πρόγραμμα ασκήσεων για την σκολίωση (PSSE).
Δείτε παρακάτω μερικά από τα αποτελέσματα μας στην Schroth Scoliosis & Spine Clinic, με κηδεμόνα (σχεδιασμένο υπό τις οδηγίες του κ. Καραβίδα) και ασκήσεις:
Μεγάλες σκολιώσεις (40 μοίρες και πάνω)
Σε αυτήν την κατηγορία σκολιώσεων υπάρχει χειρουργική ένδειξη. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως όλες αυτές οι σκολιώσεις θα πρέπει να οδηγηθούν στην χειρουργική αντιμετώπιση. Λόγω των συχνών επιπλοκών αλλά και των γενικοτέρων κινδύνων ενός χειρουργείου στην σπονδυλική στήλη, η χειρουργική αντιμετώπιση φαίνεται να αποτελεί την έσχατη λύση στην θεραπεία της σκολίωσης. Η χειρουργική αντιμετώπιση συνίσταται σε πολύ μεγάλες σκολιώσεις από 50 μοίρες και πάνω και μόνο όταν η σωστή συντηρητική θεραπεία έχει αποτύχει να εμποδίσει την εξέλιξη της σκολίωσης. Μετά την χειρουργική επέμβαση το παιδί θα πρέπει να ακολουθήσει ένα ειδικό πρόγραμμα ασκήσεων για την σκολίωση του, ώστε να βελτιστοποιήσει το αποτέλεσμα της θεραπείας του.
Δείτε παρακάτω κάποια από τα αποτελέσματα μας στην Schroth Scoliosis & Spine Clinic, με κηδεμόνα (σχεδιασμένο υπό τις οδηγίες του κ. Καραβίδα) και ασκήσεις Schroth σε σκολιώσεις μεγαλύτερες των 40 μοιρών, όπου τους είχε προταθεί χειρουργική αντιμετώπιση:
Στην πλειονότητα των μικρότερων από 50 μοιρών σκολιώσεων η σωστή συντηρητική θεραπεία, με τον συνδυασμό του κατάλληλου διορθωτικού κηδεμόνα μαζί με τις ειδικές φυσικοθεραπευτικές ασκήσεις για την σκολίωση (PSSE), μπορούν να δώσουν ικανοποιητικά αποτελέσματα και να εξασφαλίσουν μια καλή ποιότητα ζωής και για το μέλλον. Το ωράριο εφαρμογής του κηδεμόνα σε αυτές τις περιπτώσεις, όταν υπάρχει αρκετό υπόλοιπο ανάπτυξης, είναι συνήθως full-time, δηλαδή 20-22 ώρες την ημέρα. Πάντως, πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει πως ένας σωστός κηδεμόνας μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα και σε κάποιες σκολιώσεις άνω των 50 μοιρών.
Τα τελευταία 3 χρόνια έχει αναπτυχθεί από Ισραηλινούς επιστήμονες το σύστημα ApiFix, που συνδυάζει μια μικροεπεμβατική τεχνική με τοποθέτηση ενός μηχανισμού που ανοίγει σταδιακά με την χρήση ενός ειδικού προγράμματος ασκήσεων για την σκολίωση. Το σύστημα ApiFix λειτουργεί σαν “εσωτερικός κηδεμόνας” και μπορεί να αποτελέσει το ενδιάμεσο βήμα ανάμεσα στην συντηρητική και την χειρουργική θεραπεία, δίνοντας μια εναλλακτική λύση για κάποιες σκολιώσεις που πληρούν τις ενδείξεις εφαρμογής του. Τα πρώτα αποτελέσματα είναι ελπιδοφόρα, όμως απαιτείται μεγαλύτερο follow-up για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων.
Διαβάστε εδώ για την θεραπεία με το σύστημα ApiFix και ασκήσεις Schroth
Στην Schroth Scoliosis & Spine Clinic θα έχετε μια αναλυτική και έγκυρη ενημέρωση για τις θεραπευτικές επιλογές σας, με βάση τις κατευθυντήριες οδηγίες των διεθνών επιστημονικών κοινοτήτων που ασχολούνται με την θεραπεία της σκολίωσης. Η επιλογή της κατάλληλης θεραπείας για την σκολίωση ((Evidence Based Clinical Practice) θα πρέπει να βασίζεται σε ερευνητικές αποδείξεις (evidence), στην κλινική εξειδίκευση (clinical expertise) και στις προτιμήσεις των ασθενών (patient’s preferences).
Δείτε εδώ τα αποτελέσματα της θεραπείας μας στην Schroth Scoliosis & Spine Clinic
Διαβάστε εδώ τι να μην κάνετε αν έχετε σκολίωση
Προτεινόμενα σχετικά άρθρα:
Βιβλιογραφία:
- Apifix website : www.apifix.com
- Bettany-Saltikov J, Parent E, Romano M, Villagrasa M, Negrini S. Physiotherapeutic scoliosis-specific exercises for adolescents with idiopathic scoliosis. Eur J Phys Rehabil Med. 2014 Feb;50(1):111-21.
- Christa-Lehnert Schroth, The Schroth method: Three-dimensional treatment for Scoliosis, 2006, Edition 7th
- Floman Y et al, Surgical management of moderate adolescent idiopathic scoliosis with ApiFix: A short peri-apical fixation followed by post-operative curve reduction with exercises. Scoliosis 2015, 10 :(4)
- Hawes M, The use of exercises in the treatment of scoliosis: an evidence-based critical review of the literature. Pediatric Rehabil. 2003 Jul-Dec; 6 ( 3-4): 171-82.
- Negrini et al, 2011 SOSORT guidelines: Orthopaedic and Rehabilitation treatment of idiopathic scoliosis during growth. Scoliosis 2012, 7:3 doi:10.1186/1748-7161-7-3
- www.srs.org
- www.schrothmethod.com
- https://www.schroth-barcelonainstitute.com/
- Weiss HR, Moramarco M, Scoliosis-treatment indications according to current evidence. OA Musculoskeletal Medicine 2013 Mar 01;1(1):1.
- Weiss HR, I Have Scoliosis, A Guidebook for Patients, Family Members, and Therapists. 9th revised edition, 2013.
- Weiss HR et al, Indications for conservative treatment of scoliosis (guidelines) Scoliosis 2006, 2006, 1:5
- Weiss HR, Rigo M, Roevenich U, Befundgerechte Physiotherapie bie Skoliose , Pflaum 2001
- Weiss HR, Schroth CL, Moramarco M, Schroth Therapy Advancements in Conservative Scoliosis Treatment, 2015 Lambert Academic Publishing